Việc nắm bắt một vài nguyên tắc kinh doanh hiệu quả sẽ phụ thuộc vào kinh nghiệm của bạn. Tôi xin liệt kê một vài nguyên tắc như sau:
Đừng đi ngược với thị trường. Thị trường luôn luôn diễn biến theo một xu hướng nào đó, hoặc lên hoặc xuống, và không phải lúc nào bạn cũng nhìn thấy nó trên biểu đồ giá của nhiều khung thời gian khác nhau.
Hãy bắt đầu phân tích thị trường bằng cách sử dụng các biểu đồ giá trong dài hạn rồi sau đó mới chuyển sang các biểu đồ ngắn hạn hơn. Bạn chỉ nên mở các trạng thái giao dịch khi đã nhận thấy xu hướng của thị trường (đi lên, đi xuống hay đang điều chỉnh) bởi điều này sẽ có ảnh hưởng lên quyết định kinh doanh của bạn. Có thể nói xu hướng là “chỉ số” chính để đưa ra các quyết định giao dịch. Các yếu tố khác không nên được xem xét mà không tính đến xu hướng hiện tại của thị trường.
Hãy mua thấp, bán cao. Đúng ra thì tất cả các chiến lược kinh doanh đều dựa trên nguyên tắc mua và bán ở những mức giá tốt nhất có thể. Một nhà kinh doanh mới bắt đầu vào cuộc cần phải nắm bắt được cách nhận ra các đỉnh và đáy cũng như các xu hướng giữa những đỉnh và đáy đó. Hãy tránh không nên thực hiện các giao dịch trong đó xu hướng cho thấy khả năng đảo chiều của thị trường rất cao.
Đừng cố “bắt” đỉnh; hãy cố “bắt” theo một chiến lược nào đó. Không có chỉ số nào hoàn toàn đáng tin cậy giúp bạn nhận ra đỉnh của một xu hướng và thời điểm đảo chiều. Các chỉ số bao giờ cũng có độ trễ nhất định. Vậy làm sao bạn nhận ra đỉnh trên biểu đồ giá? Sự hình thành đỉnh sẽ chấm dứt ngay khi giá cả di chuyển liên tục theo một chiều hướng nhất định nào đó. Đừng cố gắng kiếm lời tối đa theo diễn biến của giá cả vì thua lỗ có thể xảy ra trong trường hợp dự đoán của bạn sai có thể khiến túi tiền của bạn tổn thất nặng nề. Tất nhiên bạn có thể đoán, nhưng dự đoán thường tệ hơn là nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc trong chiến lược bạn đã lựa chọn khi nó giúp bạn kiếm lời. Và cũng đừng áp dụng hoàn toàn các phân tích kỹ thuật vì điều đó là gần như không thể xảy ra.
Đừng cố giao dịch theo lịch cố định. Tất cả các quyết định giao dịch của bạn nên được chuẩn bị kỹ càng và không nên phụ thuộc vào giới hạn thời gian hay một kế hoạch giao dịch được đặt ra từ trước. Thời gian bạn dành để ngồi trước màn hình máy tính không quan trọng mà là thời điểm hoàn hảo để bạn tham gia thị trường, và như bạn biết, nó có thể đến bất cứ lúc nào, ngày hay đêm và trước đó, hàng loạt thay đổi và thông tin quan trọng đã diễn ra. Nếu bạn xác định một khoảng thời gian cố định trong ngày để dành cho việc giao dịch, nó sẽ giới hạn khả năng kiếm lời của bạn. Bất cứ lúc nào thị trường cũng có thể sẽ dành cho bạn cơ hội lớn để kiếm tiền!
Hãy cố lên một kế hoạch kinh doanh. Ví dụ, có một vài thông tin kinh tế sắp được công bố, bạn phải tìm hiểu trước xem nó sẽ ảnh hưởng tới thị trường như thế nào và theo hướng nào nếu như thông tin thực sự được công bố ở tình trạng tốt hơn hoặc xấu hơn dự báo. Bạn phải tính đến cả trường hợp những dự đoán từ trước không đúng với thực tế, thị trường sẽ trở nên vô cùng nhạy cảm và kết quả là, các giao dịch của bạn cũng cần được điều chỉnh theo những điều kiện mới. Ví dụ, việc đặt mức Cắt lỗ quá gần với giá ban đầu là rất mạo hiểm, bởi khả năng nó bị phá vỡ sẽ tăng lên rất nhiều sau khi một tin tức nào đó được công bố, bởi trước khi thực sự đi theo một xu hướng nào đó, thị trường bao giờ cũng biến động rất thất thường. Khi có một kế hoạch kinh doanh rõ ràng, bạn có thể tiếp tục hoàn thiện các kỹ năng giao dịch của mình và sẵn sàng đối mặt với bất kỹ diễn biến nào của thị trường.
Hãy tuân thủ nguyên tắc. Xây dựng chiến lược kinh doanh là điều rất quan trọng, nhưng tuân thủ nó một cách nghiêm ngặt còn quan trọng hơn. Việc nắm bắt đầy đủ tất cả các quá trình diễn ra trên thị trường sẽ là yếu tố chính quyết định việc mở một trạng thái giao dịch chứ không phải là mong muốn kiếm tiền càng sớm càng tốt. Bạn cần học cách xác định thời điểm phù hợp để tham gia thị trường và biết cách sàng lọc những tín hiệu sai. Nếu biến động giá thất thường và không giống với những gì bạn đã đề ra thì có lẽ chúng chỉ là những biến động ngẫu nhiên và không phù hợp để bạn tạo ra lợi nhuận.
Giao dịch trên các thị trường tài chính không chỉ đơn giản là việc ấn nút “Bán/Mua”. Phân tích tình hình thị trường, quản lý tiền và rủi ro là tất cả những yếu tố cần thiết để tạo ra lợi nhuận. Một khi đã mở trạng thái giao dịch, hãy tuân thủ kế hoạch bạn đã đề ra và đặt các lệnh Chốt lời cũng như Cắt lỗ. Đừng nghĩ đến chuyện thay đổi chúng mỗi ba mươi phút đồng hồ, sớm hay muộn thị trường sẽ tự động làm công việc của nó.
Hãy để lợi nhuận tăng lên chứ không phải thua lỗ. Tôi đã học được rằng điều khó khăn nhất đối với một nhà kinh doanh mới vào cuộc là duy trì các trạng thái đang có lời và để giữ cho lợi nhuận lên đến hết khả năng có thể của nó. Ngay khi có chút lời (và một vài điều chỉnh nhỏ từ phía thị trường) là một nhà kinh doanh non nớt đã vội vàng đóng trạng thái của mình lại với hy vọng chớp được chút lời con. Thị trường diễn biến theo hình sóng, đó là lý do tại sao ta thấy các trạng thái thường mất đi lợi nhuận nó đang có trên một xu hướng đi xuống trong mô hình sóng. Nhưng kết quả cuối cùng mới là điều quan trọng. Cảm xúc và áp lực tâm lý là những điều ngăn cản nhà kinh doanh đóng một trạng thái đang gây thua lỗ vào đúng thời điểm. Khi chứng kiến thua lỗ tăng dần, anh ta chỉ hy vọng giá sẽ đảo chiều và anh ta có thể sẽ lại hòa vốn, thậm chí kiếm chút lời, vì vậy anh ta quyết định duy trì nó mà không nhận ra rằng khi giá cả chuyển sang đợt sóng thứ hai, anh ta có thể còn phải chịu thua lỗ nặng nề hơn. Mặc dù vẫn có những trường hợp cho thấy phương pháp này sẽ thành công, nhưng việc giữ một trạng thái thua lỗ trong thời gian dài thì quả là rủi ro rất cao.
Hãy đảm bảo mức Chốt lời của bạn cao hơn mức Cắt lỗ. Đây là vấn đề quản trị rủi ro. Nếu bạn không tuân thủ nguyên tắc này thì ít nhất cũng nên đảm bảo rằng thua lỗ có thể xảy ra với bạn trên một trạng thái giao dịch bằng với lợi nhuận có được trên cùng trạng thái đó. Nếu bạn giao dịch theo một chiến lược đã định ra từ trước, bạn nên biết khi nào nên chốt lời và khi nào nên cắt lỗ dựa trên tính chất chiến lược kinh doanh của bạn. Khi đó, lợi nhuận hoặc thua lỗ có thể xảy ra sẽ phụ thuộc và tình hình thị trường chứ không phải ước muốn kiếm tiền thật nhanh mà không mất mát gì của bạn. Ví dụ, nếu bạn mở một trạng thái mua nhằm kiếm lời trên khoảng chênh lệch 20 điểm phần trăm và ngưỡng hỗ trợ gần nhất mà bạn tính toán là 50 điểm phần trăm dưới mục tiêu lợi nhuận này thì xem ra bạn đang mạo hiệm quá nhiều. Thua lỗ có thể xảy ra với bạn đã vượt quá lợi nhuận có thể kiếm được tới 2.5 lần. Trong trường hợp này, cứ mỗi 10 giao dịch bạn sẽ phải kiếm lời trên ít nhất là 6 giao dịch. Và nếu bạn đặt mức cắt lỗ và chốt lời ở khoảng cách như nhau so với giá ban đầu (20 điểm phần trăm), khả năng thua lỗ sẽ cao hơn khả năng kiếm lời. Điều đó có nghĩa là tình hình đã bị đảo ngược và bạn nên chờ đợi một chút trước khi quyết định giao dịch.
Hãy giới hạn lượng thông tin bạn cần để phân tích thị trường. Những nhà kinh doanh mới bắt đầu thường có niềm tin mạnh mẽ rằng họ có thể nắm bắt được tình hình thị trường rõ hơn nếu họ có nhiều thông tin để phân tích hơn trong một ngày giao dịch. Thứ nhất là việc dành nhiều sự quan tâm tới các học thuyết kinh tế cũng như các phân tích cơ bản không hề gây hại gì cho nhà kinh doanh, nhưng điều đó không có nghĩa là anh ta phải luôn luôn đi sâu vào chi tiết của các sự kiện kinh tế đó. Bạn có thể sẽ rất ngạc nhiên khi biết rằng các nhà kinh doanh chuyên nghiệp đọc các báo cáo phân tích và dự báo ít hơn nhiều so với những người đồng môn mới của mình. Họ chỉ xem xét những nguồn thông tin đáng tin cậy và chọn lọc những vấn đề quan trọng nhất. Hãy nhớ câu danh ngôn nổi tiếng: “Đừng đọc nhiều, hãy đọc những gì thực sự hữu ích.”
Nghiên cứu một cách lý thuyết sẽ không giúp gì cho bạn khi kinh doanh thực sự. Bạn có thể rất hứng thú với quan điểm của một nhóm học thuật nào đó về các quá trình kinh tế và chính trị, nhưng kinh doanh trong thực tế có mối liên hệ rất hạn chế với những nghiên cứu mang tính lý thuyết này. Một vài người đi xây dựng các lý thuyết, trong khi những người khác thực sự bắt tay vào kinh doanh, và có một sự khác biệt rất lớn giữa họ. Trong thực tế kinh doanh điều cơ bản là quyết định nguồn thông tin mà bạn sẽ tiếp nhận (tin tức và báo cáo kinh tế).
Điều quan trọng là hãy giữ bình tĩnh. Một nhà kinh doanh sẽ trở nên bình tĩnh và tự tin khi anh ta có đủ kinh nghiệm và hiểu biết về thị trường đồng thời xây dựng được cho mình quan điểm kinh doanh riêng.
Kinh doanh không giống như những công việc khác, ví dụ như xây dựng chẳng hạn (luôn luôn cần sự tin cậy và an toàn tuyệt đối), nó đòi hỏi những sự nhìn nhận khác nhau về một vấn đề. Trong kinh doanh, hiệu quả giao dịch trong dài hạn mới là điều quan trọng chứ không phải kết quả nhất thời của một giao dịch bất kỳ nào đó. Thua lỗ là một phần tất yếu của nó. Còn những biến động lớn về giá cả càng làm cho cơ hội kiếm lời tăng lên. Bất kể bạn đang nhìn thấy lợi nhuận thực đang sinh sôi trên tài khoản, hay chỉ tưởng tượng rằng mình sẽ trở thành nhà giao dịch giàu có và thành công thì kinh doanh bao giờ cũng có thể tạo cho bạn cảm giác phấn chấn và tự mãn tuyệt vời. Nhưng đừng quên rằng đây cũng chính là đòn bẩy mạnh nhất trên thị trường, nó cho nhà kinh doanh cơ hội kiếm lời từ những biến động giá cả nhỏ nhất. Nếu tỷ giá cặp EUR/USD biến động khoảng 100 điểm phần trăm, đây được coi là một sự thay đổi đáng kể so với mức độ bình thường. Thế nhưng thậm chí với một biến động như thế, lực mua trên mỗi đồng 100 đô-la cũng chỉ tăng có 1% mà thôi, và đây hoàn toàn không phải là một sự tăng trưởng đáng kể. Vậy thì bạn hãy tỏ ra bình tĩnh và tự tin dù chuyện gì có đang xảy ra trên thị trường.
Đừng vội vàng giao dịch – thị trường lúc nào cũng ở trong tình trạng sẵn sàng. Lời khuyên cuối cùng của tôi dành cho các bạn là đừng vội vàng thực hiện giao dịch. Cảm giác tự mãn và những ý tưởng đầy ám ảnh rằng bạn sẽ kiếm lời được mãi sau khi đã thành công trên một vài giao dịch sẽ là điều nguy hiểm không kém gì việc bạn cứ ước ao rằng giá mình có thể làm lại mọi thứ và sửa chữa mọi sai lầm, lấy lại mọi thua lỗ. Nếu bạn đã kiếm được chút lợi nhuận, đừng vội mở các trạng thái giao dịch mới với hy vọng sẽ kiếm lời dễ dàng hơn. Thêm vào đó, nếu bạn đã đóng một giao dịch thua lỗ, đừng vội vàng lấy lại những gì bạn đã mất càng nhanh càng tốt, bởi các quyết định nên dựa trên những phân tích sâu sắc về tình hình thị trường chứ không phải cảm xúc của bạn quanh câu chuyện lãi và lỗ. Thị trường lúc nào cũng sẵn sàng để bạn thực hiện giao dịch. Chuyện rất thường xuyên xảy ra là các nhà kinh doanh mới chỉ trong vài ngày đầu đã làm cạn kiệt tài khoản của mình mà không hiểu tại sao. Tình trạng đó sẽ không bao giờ diễn ra nếu bạn kinh doanh dài hạn và duy trì một vài trạng thái với khối lượng nhỏ trong vòng vài tuần hay vài tháng. Chỉ khi thực hiện những giao dịch lớn trong ngắn hạn thì sự thay đổi giá cả lớn theo chiều hướng không thuận lợi mới có thể gây cho bạn những khoản thua lỗ nặng nề. Ngoài ra, các trạng thái trong ngắn hạn rất khó quản lý, cho dù là rủi ro vẫn ở trong tầm kiểm soát của bạn bởi thị trường luôn biến động không ngừng. Vì thế, tốt hơn là bạn hãy đợi đến thời điểm hoàn hảo để tham gia thị trường và sau đó duy trì trạng thái của bạn cho đến khi tình hình chuyển biến theo hướng có lợi cho bạn. Nhiệu vụ chính của một nhà kinh doanh không phải là mua hay bán mà quan trọng nhất là chờ đợi thời điểm hoàn hảo cho việc đó. Rất nhiều nhà kinh doanh từng nói: “Không ai kiếm lời nhờ mua và bán, họ kiếm lời từ việc chờ đợi thời điểm hoàn hảo nhất.”
